در باب جايزه جلال / على حسينى

جايزه جلال آل احمد با تصويب شوراى عالى انقلاب فرهنگى امسال نخستين دوره خود را آغاز كرد. جايزه اى كه از سوى منتقدين آن تحريم شد و به بهانه هاى متفاوتى از جمله دولتى بودن، پائين بودن سطح علمى داوران، يك سويه نگرى و نيز تلاش براى الگو آفرينى بدون توجه به ارزش هاى هنرى، مورد نقد قرار گرفت. در اين ميان مى توان به كسانى هم اشاره كرد كه حتى انتخاب نام جلال را براى چنين جايزه اى به «شترسوارى با نام جلال» تعبير كردند و عده اى فراتر از اين تحليل رفته و اساساً خود جلال را نويسنده اى فاقد صلاحيت دانستند. واكنش ها متفاوت بود؛ بعضى ها به برندگان اين جايزه گران قيمت ۲۵ سكه اى كه ابتدا قرار بود كار خود را با ۱۱۰ سكه آغاز كند، غبطه خوردند، بعضى ها برنده شدن در اين جايزه غير حرفه اى را شرم آور توصيف كردند و.‎..

در يك نگاه كلى مى توان مشاهده كرد كه نوك پيكان نقد - توهين در اين ماجرا نه دولتى ها بلكه عمدتاً به سوى نويسندگان و داوران بوده است و البته در مقابل به جايزه هايى آبرومند و داراى ارزش علمى و هنرى، داورانى فرهيخته و كتاب هايى با ارزش طرح در يك جايزه ملى اشاره مى شد. جايزه اى همچون جايزه گلشيرى كه اگر دست به انتخاب بزند نه «اژدهاكشان» يوسف عليخانى بلكه... و... را بر خواهد گزيد. اما يكى - دو روز از جايزه دولتى آل احمد نگذشته اتفاق جالبى افتاد: بنياد گلشيرى نيز ليستى از آثار راه يافته به مرحله نهايى هفتمين جايزه خود را منتشر كرد كه در ميان ۵ مجموعه داستان از ۶۷ اثر طرح شده، «اژدهاكشان» نيز مشاهده مى شد. جالب تر آن كه ۴۷ داور جايزه گلشيرى از ميان ۸۰ رمان و داستان بلند، هيچ اثرى را قابل طرح در مرحله نهايى داورى ندانستند. با اين حساب رمان هايى كه به عنوان آثارى داراى ارزش بالاى هنرى و مطابق با استانداردهاى روشنفكرى مدام در محافل و رسانه هاى آوانگارد تبليغ مى شدند، از دريافت جايزه غير دولتى بنياد گلشيرى بازماندند. راستى آنهايى كه فرياد مى زدند جايزه دولتى جلال كتاب فلانى را نديده است، حالا چرا از نديده شدن همان كتاب در جايزه گلشيرى، صدايشان بلند نمى شود براى آن كه داور جايزه جلال عبدالعلى دستغيب و داور جايزه گلشيرى محمد حقوقى بوده است آيا دستغيب براى ادبيات ما كم وزنه اى است نويسنده اى مى نويسد با طرح كتاب «اژدهاكشان» در جايزه گلشيرى حالا ديگر بايد جدى جدى برويم و اين كتاب را بخوانيم!
راستى اگر محمود دولت آبادى نه از داورى در جايزه گلشيرى بلكه از داورى در جايزه دولتى جلال، حتى با اين لحن كه «از هر گونه داورى پرهيز دارم» انصراف مى داد، تحليل ها همان بود كه حالا هست.

(روزنامه ایران)